Spiek gliny - co to?
Kiedy naczynia przeciekają…
Stworzony na stronie https://www.facebook.com/groups/ceramikadlazyczliwych/ program mentoringowy umożliwia mi częstszy kontakt z niektórymi z Was. Ponieważ niektórzy z nas, zwłaszcza na pierwszym etapie pracy z ceramiką, mają problemy z niektórymi zjawiskami zdecydowałem się robić krótkie „wrzutki”. Czasem kilka zdań potrafi szybko pomóc rozwiązać problem. Do tego będziemy dążyć.
Do rzeczy...
Z przeciekaniem to w skrócie jest tak. Zakładając, że wykonaliśmy szczelne naczynie. Nie posiada ono żadnych szczelin!!! Glina aby nie przeciekała musi mieć odpowiedni spiek. To znaczy, że pory gliny (te mikroprzestrzenie między jej kryształami) muszą się „zamknąć”. Zapiec. Każdy rodzaj gliny ma swoją temperaturę spieku. To często podają producenci mas. Często trzeba to znaleźć samodzielnie na stronie producenta. Czasem jest na opakowaniu.
Podawane są :
1/zakres temperatur np: 1000-1120 °C.
2/maksymalna temperatura wypału np. 1180 °C.
Powyżej tej drugiej temperatury glina zachowuje się jak świeczka – po prostu się roztapia.
Zdjęcie powyżej: Przed wypałem to była miska!!!
Jeśli przy takich przykładowych parametrach glina wypalona w temperaturze 1050°C przecieka lub choćby się „poci” to znaczy, że trzeba ją wypalać wyżej. Np. w temperaturze 1100°C. Potem należy zrobić próbę. Oczywiście należy dobrać odpowiednie szkliwo bo to niskotemperaturowe np. do 1080°C się (może) nie nadawać. Jest wtedy wysokie prawdopodobieństwo, że spłynie. W krótkich słowach: Jeśli glina po wypale cieknie to:
a/ trzeba przy następnym wypale zmienić glinę na taką o niższej temperaturze spieku
b/ nie zmieniać gliny, palić ją wyżej ale trzeba dobrać szkliwo
c/ bardzo dokładne szkliwienie odpowiednim szkliwem wewnątrz ( jeśli szkliwo harysuje to najprawdopodobniej nic nie da
d/ są inne metody ale o tym to przy innej okazji 🙂
Spiek gliny jest warunkiem konieczny ale nie wystarczającym!!! Należy pamiętać, że istnieją masy ceramiczne zawierające specjalne dodatki, które powodują, iż mimo osiągnięcia spieku wyrób dzięki swojej zamierzonej porowatości wewnętrznej wodę będzie przepuszczał. To daje np. znaczny dodatek, szamotu o dużej granulacji.
O czym warto wiedzieć
Producenci ( często sprzedawcy również ) dodają karty charakterystyki gliny. Jeśli tak nie jest to na pewno je posiadają lub udostępniają na swoich stronach internetowych przy opisach produktów. Warto je przejrzeć pod kątem parametrów gliny. Co nam to może powiedzieć? Na przykładzie gliny G&S ( Creaton ) 930.
Temperatura maksymalna wypału: +1250 C – Ta glina zdecydowanie nie osiągnie spieku ( dobrego spieku!) poniżej 1140 C ! ( a pewnie nawet i trochę wyższej)
Dlaczego?
Parametr absorpcja (pochłanianie) wody dostarczony przez producenta mówi:
Zawartość wody w czerepie po wypale do poszczególnych temperatur:
1070 °C:9%, 1140 °C:5%, 1240 °C:1%
Pamiętajmy jednak zawsze, że spiek gliny nie zawsze gwarantuje szczelność!!! Pumeks mimo idealnego spieku jest przepuszczalny dla wody!!! Szczelność gliny zapewniają łącznie trzy parametry:
- finalna porowatość masy ( zależy od jej składu )
- właściwy spiek gliny
- i chłonność po wypale w danej temperaturze ( wartość wynikowa )
Co to oznacza w praktyce?
Przy wypale do temperatury 1140 °C czerep może mieć do 5% wody? Ktoś powie: chłop zwariował!!! Po wyjęciu z pieca z temperatury 1140 °C glina jest mokra? No nie zupełnie!!! Parametr ten oznacza, że na przykład wypalony ( i ostudzony 🙂 ) dzbanek napełniony wodą pochłonie jej 5% wartości swojej masy!!! Nie nastąpił całkowity spiek gliny. Przy takiej chłonności glina może się pocić!!! To wada…. ale i często zaleta :). Może kiedyś o tym napiszę :). Na koniec uwaga! Należy pamiętać o tym co zostało wstępnie zasygnalizowane w tekście. Nie każda masa ceramiczna mimo spieku zapewnia szczelność!!! Dlatego niezwykle istotne jest wcześniejsze zapoznawanie się z kartą charakterystyki masy ceramicznej – pomaga to uniknąć wielu rozczarowań!!!
Tradycyjnie zachęcamy do zapoznania się z pozostałymi artykułami na stronie ceramicznawyspa.pl
Jeśli artykuł okazał się pomocny i/lub interesujący pragniemy zachęcić Was do wsparcia naszego przedsięwzięcia. Chcemy przekazywać Wam naszą wiedzę i doświadczenie również w bezpośrednim kontakcie dając możliwość jej sprawdzenia.